Od dawna cieszy się dużym uznaniem wśród twórców użytecznych przedmiotów, a także wśród artystów, a to dlatego, że jej właściwości daleko wykraczają poza własności zwykłej stali. Stal nierdzewna, bo jej to dotyczy, stała się dzięki swojej strukturze elementem wyposażenia hal produkcyjnych, służy w domowych pomieszczeniach, laboratoriach i biurach. Dowiedz się, co sprawia, że jest tak wyjątkowa.
Jaki stop nazywamy stalą nierdzewną?
Sal nierdzewna jest stopem żelaza oraz innych metali z grupy żelazowców, czyli chromu i niklu. Według różnych składów stopów rozróżnia się również kilka gatunków stali nierdzewnej, ale regułą jest zastosowanie chromu o przynajmniej 11% zawartości. Większość wyrobów ze stali nierdzewnej (ok. 70% produkcji) jest oznaczona symbolami 18-10 lub 18/10, co oznacza zawartość chromu na poziomie 18% oraz o 10% zawartości niklu.
Stal nierdzewna – właściwości
Dodatek chromu do żelaza odpowiada za szereg jej własności, z której główną jest wytrzymałość na korozję. Właściwość taką stal nierdzewna uzyskuje dzięki powstawaniu na jej powierzchni cienkiej warstwy patyny (tlenku żelaza albo tlenków żelaza, chromu i niklu), przez którą nie są w stanie przedostać się żadne czynniki atmosferyczne. Patyna łatwo się odbudowuje nawet przy zarysowaniu powierzchni stali nierdzewnej, wystarczy do tego kontakt z tlenem atmosferycznym. Ponadto zawartość chromu powoduje możliwość używania takiej stali w nieprzyjaznych środowiskach, a więc kwaśnym, czy gorącym, ponieważ stal nierdzewna ma znacznie zwiększoną wytrzymałość na wysokie temperatury i kwasy. Jeszcze inną, nie do przecenienia własnością stali nierdzewnej, jest jej estetyczny, lśniący wygląd.
Gdzie stal nierdzewna znajduje zastosowanie
Początki stali nierdzewnej to rok 1912 i patent inżynierów Kruppa na stal austenistyczną (nazwa nadal jest stosowana), chociaż odkrycia odnośnie do odporności stopu żelaza z chromem na kwasy dokonali już w XIX wieku Francuzi. Nazwa stal nierdzewna została natomiast użyta po raz pierwszy w 1913 roku i od tego czasu liczba zastosowań dla niej ciągle rośnie.
Stal nierdzewna jest m.in. zalecana przez różne organizacje do produkcji przedmiotów i urządzeń mających styczność z żywnością, ponieważ jest obojętna dla organizmu człowieka. Jest to materiał z tzw. górnej półki, ale każda pani domu i kucharz chcą widzieć u siebie garnki ze stali nierdzewnej. Łatwo się je czyści, użytkowane nie matowieją, a ponadto są w kuchni również ozdobą. Zastosowanie stali nierdzewnej nie ogranicza się jednak do kuchni, wytwarza się z niej bowiem również albo przede wszystkim armaturę przemysłową i domową, niecki basenów pływackich, kolumny rektyfikacyjne, instalacje w przemyśle koksowniczym, cysterny mleczarskie i zbiorniki do przechowywania wyrobów z ropy naftowej, części silników i rakiet, łopatki turbin, narzędzia chirurgiczne i wiele innych, a wszystko zaczęło się od sztućców.
Inną, dużą zaletą stali nierdzewnej jest jej łatwa obróbka oraz możliwość całkowitego recyklingu.
Stal nierdzewna a budownictwo
Estetyka, funkcjonalność, duża sprężystość i wytrzymałość sprawiają, że stal nierdzewna z powodzeniem może być używana w budownictwie. Przy tym należy zauważyć, że jest to materiał drogi i nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie go używał na pręty zbrojeniowe, chociaż do szeregu innych zastosowań już tak.
Stal nierdzewna używana jest na wzmocnione konstrukcje stalowe, a także na ozdobne, designerskie elewacje. Wykonuje się z niej ozdobne balustrady, czy ramy luster, a także różnorakie okucia.